De Reis van de Ezel als Metafoor

Dit verhaal (Engels en Nederlands versie achter elkaar gezet!) vertel ik graag als metafoor.

In Zambia (Livingstone, april 2016) aan de Naleli Ladies, een grote groep vrouwen, die maatschappelijk wilde zijn (zie ook: Flow&Go)
In Nederland (Warffum, juni 2016) op het Zuderlicht Festival.

In beide gevallen stel ik de luisteraars de vraag, wat zij zouden doen, als ze de oudere man konden adviseren...

Two Stories sculpting the Future

Being the storyteller I am, I would like to share  two short stories. Deside for yourself what story suits best which people in our Zambian adventure: The Europeans and the Zambians. Maybe even both, maybe not one of them. Please let me know.

Story 1.
In the city of the well educated, the people loved to discuss the characteristics of an wonderful creature, the eliphant. For every inhabitant in this city being blind no one  had the slightest clou what an eliphant looked like. Some even doubted the very existence  of this creature. But everyone felt the importance of talking about the concept, the necessity of transforming this idea into a perceivable living entity. The one day the people of this city were able to invent the best eliphant possible. And they became very exited about the achievement.

Some time later a stranger appeared at the gate,  declaring he had an eliphant among his possession. The whole city felt silent. People knew now they would be able to really check there internal  images, both a thrilling and a frightening idea. One after another people left the city, entered the coral of eliphant and started to explore this creature. Impressed and speechless every one of them returns home, the revelation of the eliphant concept hidden deep down  in their minds and hearts.

Some people had been scrutinising the eliphant's leg and for sure the now knew an eliphant is like a giant tree. Some had been exploring the eliphant's trunk and discovered that an eliphant is like a snake. Some touched the eliphant's skin and became speechless.  Some had been trying to reach out and feel the ever moving ears. For them an eliphant seemed like a gentle wind. Some had been researching the tail and they realised now that an eliphant was like a living piece of rope.

That night every inhabitant having been out there slept the sound sleep of the knowing people. They dreamed about the future, about beautiful eliphants living among them within in their city walls For the well educated it took some time before the started to share their perceptions and conclusions. I realy do hope found out what a reak eliphant looks like.

Story 2. 

Once upon a time a holy man meditated everyday the whole day for the benefit of the world. Becoming famous, people from all over the country joined him in his mediation. This holy man owned a cat. This cat being quite a nervous animal was taken by the holy one to every meditation session.  After a couple of years this cat became a part of the meditation itself.  The holy man's followers waited for the cat to arrive (just behind the holy man) for they prepared themselves for joining in in the meditation.  Both the holy man's meditation posture and the cat relaxed cleaning his body they found inspiring.

Even after the holy man passed away, his successor waited for the cat to accompany the  meditation sessions.
Even after the cat passed away, they brought a new cat to lead each meditation session.
Generation after generation. Outsiders even named this congregation the cat in mediation cult.
Then a new holy man, maybe the 18th successor of the first, was elected. This man didn't like cats that much.

Less than fifty years later the congregation received a new name. "Cat" was no part of it.

Who is afraid of the (Gordian) Jester

Once upon a time there was, there is and there always will be some one who wants to be King. Even if there is no country to be ruled.

This time this man gets the opportunity to travel abroad, to a country he gets the feeling about the inhabitants are in need of a new king. As good as a would be King has to be, he takes his Jester along.

Roaming the country is so fulfilling. In every town or village they visit, this Would-be King becomes more and more shure about the needs of the people he senses are trapped in their oldfashion ways of living.  A grand vision starts growing inside of him. A vision, so devine pregnant of challenges, possibilities and reachable goals, that's this man can't keep it inside. He starts telling. Het starts lecturing. He starts preaching.

People are very impressedby the contours of a new world he paints before their eyes. No, he says, I am not talking about some other world. I am not talking about some heaven out of reach. No. No. No! I am talking about thìs country. I am talking about you people. You can do it. You can make my dream come true.  Just let me be your king. Follow me.

This man starts walking and talking. He explains his ideas and the realisation of this ideas to his best friend, the Jester, who keeps on nodding, listening,  digesting . 

The Would-be King and his Jester, followed by believers, walk the whole the country. They travel to the horizon and even beyond. With every step a sparkling idea, a revised concept or a brand new system rises up from the dust, mingling with the Would-be King's words, till before their eyes this Kingdom of his starts to come true.

This makes him very happy. This makes him the King of the future.  When finally there are no more words to be said he looks at his friend the Jester with questioning eyes.

What do you think? Will they follow me? He says.
Who? Asks the Jester and looks back.

The Would-be King turns around en all he sees is a long road winding through a empty landscape. No one else is around.

Where are they? Cries the King. How can I lead them into the best possible future, when they don't get to know my vision?

The Jesters smiles  You just told me, he said. Did you tell them?
Who?
The people falling behind.
Don,t they want to ?
You are a King without people,  the Jester says and leaves his King alone at the border of this country he doesn't own.

As soon as the Jester's bells stop singing, the King with no county starts moving.
If you see him walking, say hello to him. Ask hem after his dreams. Tell about your own. Maybe .... maybe ... you and he ... together you possibly can be the difference.... 

(based on a Hodja &Tamurlane story)

Working like a donkey?

Sometimes it is better to tell a story than giving a lecture. Of course it is possible lecturing about starting up small enterprises. Lots of items. The finances. The regulations. The managing. The buying and selling. The suppliers and clients. The administration. How long should such a bullet list be? How complex (dreadfull?) this lecture could be?
So, better telling a story. Especially when sharing a meeting with 150 Zambian ladies, who just started up their businesses on micro credits! So many people advising them. Telling them what to do and what to refrain from.l
Maybe starting a small business is like a grandfather with grandchild and donkey on his way from one village to the other.

After a few minutes walking the first people on the road started to whisper.
"Do you see that old man with the child and that donkey? What a cruel old man! Why can't he let the child ride on the back of the donkey. The child is far too young to walk to the next village on his own feet."
De old man heard. Intending to stop the criticism he put te child on the back of the donkey. They continued their journey.

After a couple of minutes they met new people on the road. As soon as they passed by,  these people started to make comments under their breath.
"Did you see them? Shameless boy. Letting his grandfather walk, while enjoying like a prince on a horse! . Doesn't he have any respectfor the traditions in this country?"

Sighing deeply the old man traded places with his grandson. Of course just untill the next meeting with people on the road.
"Those stupid people even don't know what a donkey is for. It is a working animal, strong enough for carrying both people!"
The old man said nothing. He climbed on the donkey behind his grandchild. They tried to continue the journey to the next village.

Then again, people on the road. Whispering,  criticising, nagging.
"Why is it that some people do not have respect for animals. Don't they realise this donkey is too old and skinny to carry two people at the same time? People having two string legs of their own?"
What do you think what the old man decided to do? What would you, in his place, decide. Which advise is okay? Which words are better to ignored?
So if you start your (entrepreneurial) journey to the next village and beyond, you will meet people on the road. It is up to you what to do. It is your expedition.
Good journey!

Vrijheid van de olifant

Dit is de wijze waarop circustrainers ervoor zorgen, dat olifanten nooit in opstand komen:

Reeds als baby wordt het olifantje stevig vastgebonden aan een stevig in de grond verankerde staak. Uiteraard probeert het olifantje steeds opnieuw vrij te komen, zonder dat het daarin slaagt.

De trainer zorgt ervoor dat na een jaar nog steeds zijn materiaal stevig genoeg is om een klein olifantje vastgebonden te houden aan zijn staak; wat het olifantje ook probeert.

Dan eindelijk begrijpt het olifantje in dat hij nooit in staat zal zijn zelf los te breken, en hij geeft het op.

Als volwassen olifant herinnert de olifant zich nog steeds hoe hij ooit lange tijd zijn energie verspilde om te ontsnappen.

Nu is het voor de trainer genoeg om de olifant met een dun stuk touw aan een stok vast te maken; de olifant zal nimmer meer proberen te ontsnappen.

Wat heeft deze olifant nodig om opnieuw te verlangen naar de vrijheid... en te gaan?

- vrij naar een aan de vergetelheid ontrukt verhaal
- opnieuw verteld door Marcel van der Pol

Eén Olifant en zes blinde onderzoekers

 Ergens in de wereld, vermoedelijk aan de uiterste randen van de grote woestijn,  ligt een stad waarvan alle inwoners blind zijn. Toen op een dag een koning met zijn leger buiten de poorten van de stad zijn kamp opsloeg, waren de inwoners desondanks niet bang. Allerminst. Ze waren veeleer opgewonden. Geruchten gingen door de stad, dat de koning olifanten meenam op campagne. Hij zou ze gebruiken voor het zware oorlogswerk en om zijn vijanden te intimideren.
De inwoners van onze blindenstad hadden de meest uiteenlopende verhalen over deze geweldige beesten gehoord, maar er nog nooit eentje ontmoet. Zes dappere jongelui haasten zich de stad uit om uit te vinden wat nu een olifant werkelijk was.

Vol van de op handen zijn ontmoeting rende de eerste jongeman in volle vaart recht op de olifant in. Met een klap kwam hij tegen de zijkant van het dier. Hij spreidde zijn armen en voelde diens grote, gladde huid. Hij snoof en dacht: "Het is een dier. Dat is wel duidelijk. Mijn neus heeft mij overtuigd. Maar wat een omvang. Het is zo groot als een muur."
Hij draaide zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

De tweede jongeman rende naar voren terwijl hij zijn handen uitnodigend door de lucht zwaaide. Opeens had hij een olifantenslurf te pakken. De olifant schrok en trompetterde luid. Waarop uiteraard de jongen nog harder schrok. "Een olifant is als een slang", riep hij uit. "Maar veel groter. Zo groot, dat zijn hete adem aan snurkend geluid maakt.
Hij draaide zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

De derde jongeman botste tegen een slagtand aan. Hij voelde het harde, gladde oppervlak. Hij luisterde toen de tand over de grond schraapte op zoek naar eten. Even later voelde hij de scherpe punt op het eind. "Geweldig!", riep hij. Een olifant is hard en scherp als een speer, maar tegelijkertijd maakt het geluid en ruikt het als een dier!"
Hij draaide zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

De vierde jongeman taste rond met zijn handen laag bij de grond. Hij ontdekte een olifantenpoot. Hij sloeg zijn armen uit en knuffelde de poot. Hij voelde de ruwheid van de huid. Toen deed de olifant een stap achteruit en trok zich uit de omarming van de jongeman terug. "Nu begrijp ik, waarom de koning een olifant inzet om zijn vijanden te intimideren", dacht hij. "Een olifant is als een reusachtig boom of zuil. En toch kan hij buigen. En als hij neerkomt op de grond, trilt de aarde van de klap."
Duidelijk geïntimideerd draaide hij zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

De vijfde jongeman ontdekte al snel de olifantenstaart. "Ik begrijp niet, waar al die opwinding voor nodig is", mopperde hij."Een olifant is niets meer of minder dan een vlassig stuk touw."
Teleurgesteld draaide hij zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

De zesde jongeman was opeens de weg kwijt. Hij stond stil en luisterde, bang als hij was achter te worden gelaten. Hij hoorde, en voelde ook, de luchtverplaatsingen als gevolg van de flappende olifantenoren. Hij stak snel een hand uit en greep de oor. Nu voelde hij slechts een dun, ruw stukje huid. Hij lachte opgetogen. "Deze wonderbaarlijke olifant is als een levende ventilator", riep hij. En net zo tevreden met zijn eerste indruk van de olifant als de andere vijf jongelui, draaide hij zich om en rende terug naar de stad om verslag uit te brengen.

Nadat de jongelui weer in de stad waren verdwenen kwam een oude blinde man op het koninklijke leger en de olifanten af. Zoekend en tastend vond hij zijn eerste ontmoeting.
Hij liep om de olifant heen en onderzocht het dier minutieus Hij voelde het dier oop alle plekken waar hij bij kon. Hij rook het. Hij luisterde. Hij vond de olifantenbek met slurf en slagtanden en de korte staart aan de andere zijde. Hij vond koelte bij de bewegende oren. Hij klopte ten afscheid de olifant tegen zijn zij en ging terug naar de stad.

Daar hoorde hij verhitte discussies. "Het is als een muur!" "Neen, als een slang!" "Als een speer!" "Een boom!" "Een stuk touw!"
De oude man zweeg, draaide zich om en ging naar huis. Hij lachte zacht in zichzelf toen hij zijn eigen jeugd herinnerde. Hij begon luider te lachen toen hij besefte dat hij de enige in de stad was die niet wist wat een olifant was.



- vrij naar een Sufi verhaal,
- opnieuw verteld door Marcel van der Pol

Het Land van Mijn Gelijk.

Er was eens een koning in een ver, ver welvarend land. Hoewel, ver, zo ver was het nu ook weer niet. Het land heette 'Het Land van Mijn Gelijk'. De koning was al op jonge leeftijd op de troon gekomen. Dat was wel jammer, want koning zijn moet je ook leren. De jonge koning vond dit echter geen probleem. Hij zei altijd: 'Als koning hoef je maar een ding te weten en dat is dat je altijd gelijk hebt.'

De koning woonde in een groot paleis, met veel torens en kantelen. Eigenlijk was het een buitensporig groot paleis voor zo'n klein vorstendom. Maar de koning vond: 'Hoe groter je paleis is, des te meer aanzien je geniet in de wereld.' En de koning had gelijk. Omdat hij altijd gelijk had. Het paleis had hoge gangen, die vol hingen met levensgrote schilderijen van de koning. Levensgroot? Nee, als je goed keek, stond de koning altijd groter afgebeeld dan hij in werkelijkheid was. 'Schilderijen vormen een afspiegeling van mijn grootheid', zei hij. En hij had gelijk. Verder waren de gangen en zalen leeg. Op de troonzaal na. Daar stond op een verhoging een prachtige troon, van waaraf de koning zijn land regeerde. Daar kwamen bedienden, adviseurs en onderdanen. En zij stonden onder aan de verhoging en keken naar de koning omhoog. En de koning zei hun wat moest gebeuren en brulde er achteraan: '£n ik heb gelijk'. Heerlijk vond hij dat. Zijn stemgeluid rolde door de kale gangen, weerkaatste tegen muren en plafonds en overal in het paleis werd zijn 'Gelijk' duizenden malen herhaald. En het hofpersoneel in de gangen knikte tegen elkaar en ze zeiden: 'Ja, de koning heeft gelijk.' En de onderdanen en adviseurs gingen het land in en vertelden overal dat de koning gelijk had. En zo regeerde de koning, jaar in, jaar uit. Het land was vruchtbaar, de oogsten groeiden en iedereen was tevreden. De koning had altijd gelijk.

Na de jaren van voorspoed, braken er echter moeilijke tijden aan. U weet hoe dat gaat in een land; goede en slechte jaren wisselen elkaar af. En het land kreeg overstromingen en epidemieën te verwerken. De oogst mislukte en er heerste honger. En de adviseurs en onderdanen spoedden zich naar het paleis, waar zij werden ontvangen in de troonzaal en zij vertelden beschroomd over de honger, de ziektes en de armoede onder de bevolking. Maar de koning brulde er dwars doorheen: 
'in mijn land is geen armoede' en 'in mijn land is geen ziekte' en 'in mijn land is geen honger'. 
En de onderdanen en adviseurs gingen het land in en vertelden de burgers dat er geen honger, ziekte en armoede was en zij dachten: de koning heeft gelijk.

In het paleis ontstond onrust. De hofdienaren maakten zich zorgen. Niet dat zij honger hadden, ziek of arm waren, maar die niet aflatende stroom van adviseurs en onderdanen, die er steeds armoediger en hongeriger bijliepen, ondergroef hun moraal. Dit werd nog versterkt door de echo's van de koning zijn stem. Zijn 'Gelijk' klonk nog altijd, maar de woorden 'armoede', 'ziekte' en 'honger' waren er bijgekomen. En u weet hoe dat gaat met echo's: de laatste woorden vermenigvuldigen zich. En de hofdienaren keken over de kantelen en zagen het verwoeste land, de verdwenen akkers en hier en daar een lijk langs de kant van de weg. En wanneer zij in de hoogste toren zaten, zagen zij bij de grens lange rijen mensen, die met handkarren, beladen met hun schamele bezittingen, het land van mijn gelijk verlieten. Tegen elkaar mompelden zij nog dat de koning gelijk had. maar toen op een dag de kok vertrok, omdat er geen eten meer was om te koken, pakten zij ook een voor een hun spullen en trokken in de richting van de grens.

De koning had dit alles niet door. Hij zat op zijn troon en genoot van 'zijn gelijk'. De afnemende stroom bezoekers zag hij als bewijs hiervan. 
'De rust is hersteld, het volk is weer gelukkig.' 
Zijn kamenier wist tot het laatst toe voedsel voor hem te bemachtigen, wat hij bereidde en opdiende in de grote, mooie kristallen schalen, waarin de koning zichzelf nog altijd in duizendvoud weerkaatst zag. 
En de koning dacht 'hoe kan er nu honger zijn in mijn land, wanneer ik mijn voedsel nog opgediend krijg in zulke mooie schalen? Zie je wel, ik heb altijd gelijk.' 
Toen op een ochtend werd hij wakker. Hij riep om zijn kamenier. Toen deze niet kwam, riep hij nog eens en nog eens. Tot slot stapte hij zijn bed uit en ging op zoek. Eerst nog woedend, na een tijdje steeds banger. Hij liep door lege gangen, steeds geconfronteerd met zijn eigen grootheid aan de muren en kwam niemand tegen. Zijn paleis was leeg. In welke zaal, kelder of toren hij ook kwam, er was niemand meer. In de uiterste hoeken van het paleis hoorde hij zijn 'gelijk' nog nagalmen, maar ook de woorden 'honger', 'armoede', 'ziekte'. En toen hij, voor het eerst van zijn leven, over de kantelen naar zijn land keek en de verwoeste akkers zag, de lijken langs de weg, en hij, heel in de verte de kamenier met zijn koffertje de weg af zal lopen in de richting van de grens, bonkten nog slechts de woorden 'honger', 'armoede' en 'ziekte' in zijn hoofd.

Hij bracht nog vier dagen alleen op de troon door. Gekleed in zijn pyjama, met zijn kroon op het hoofd en zijn scepter in de hand wachtte hij op de terugkeer van zijn volk.
Na vier dagen was hij hongerig en koud. Al die tijd had hij zich afgevraagd of een koning zonder volk wel koning was. Op de vijfde dag stond hij op, legde zijn scepter en kroon op de troon en liep met gebogen hoofd het paleis uit. Hij sloeg de lange weg in die hem dwars door zijn land heen naar de grens van ‘zijn gelijk' zou voeren.

Vrij naar een verhaal van Wiebe Veenbaas (Op verhaal komen)
bewerkt door Marcel van der Pol