vrijdag 2 november 2012

Kamperen met leeuwen is leuk!

Een paar dagen geleden teruggekomen uit Zuid Afrika, een maand lang workshops “De dans van de held”geven ten behoeve van het onderwijs (bezielend en creatief lesgeven) en van het bedrijfsleven (stimuleren van creativiteit en innovatie), afgewisseld met prachtige zwerftochten door de Afrikaanse wildernis. Over de workshops kun je de komende weken lezen op mijn blog. Mijn verhaal van de maand gaat deze keer over de Afrikaanse wildernis. Leven in de wildernis van bijvoorbeeld het Krugerpark (Limpopo, Zuid Afrika) vraagt om een geheel ander denkraam dan het leven in bijvoorbeeld Nederland.

Het Krugerpark Nationale Park is ongeveer net zo groot als Nederland. In het Afrikaans noemen ze het Krugerpark een wildtuin. Mensen van buiten worden uitgenodigd om in het park kennis te maken met het leven in de vrije natuur. In alle rust (harder dan 50 km/u mag je ook niet) kun je over een paar geasfalteerde wegen het gehele park van zuid tot noord en west tot oost doorkruisen. Eén van de belangrijkste redenen om niet hard te rijden, is dat je anders veel te veel mist. Voor je het weet ben je alweer een cheeta, een leeuw, een giraffe of zelfs een neushoorn of olifant gepasseerd zonder het door te hebben. Bovendien kun je voorbij een bocht zomaar opeens boven op de rem moeten trappen, omdat een olifantenfamilie in alle rust de weg gebruikt om van A naar B te komen. De kans is echter groter dat je op een uitgebreide troep impala’s stuit, waarvan de leden de onhebbelijkheid hebben vol verbazing elke naderend voertuig te beschouwen zonder een stap op zij te doen. Hoewel het Neerlands bloed soms ietwat ongeduldig kan stromen, blijf kalm en rustig en onder de 50 km/u rijden. Dan zie je het meest en loop je zo min mogelijk risico. Je moet wel in de auto blijven en zorgen dat je minstens 30 tot 50 meter bij het wild uit de buurt blijft. Dan is het: wij vallen jullie niet lastig, zolang jullie ons niet lastig vallen (meestal dan!).
Naast de geasfalteerde wegen zijn er ook nog talloze kleinere gravelwegen. Daar mag je maximaal maar 30 km/u rijden, soms alleen in een 4x4 terreinwagen. Op deze wegen is het veel rustiger, vooral ‘s morgens heel vroeg bij het eerste licht (ca 5 uur). Dan heb je ook de grootste kans van uiteenlopende ontmoetingen. Voorbij elke bocht kan je een verrassing wachten. Al met al hebben wij in dit park zo’n 500 foto’s genomen (en niet voor niets).

Het Krugerpark richt zich op het toerisme, maar dan zodanig dat de natuur zo min mogelijk wordt belast. Dan kan het niet anders dan dat je parkwachters, wildwachters en allerlei andere professionals nodig hebt om alles in goede banen te leiden. Je hebt zo’n 25 parkwachters die permanent in het park wonen, vaak in afgelegen huizen, waar parkbezoekers nauwelijks kunnen komen. Velen zijn getrouwd en hebben kinderen. Het gaat mij deze maand vooral om die kinderen, die vaak hun hele jeugd in het park wonen. De wildernis is hun achtertuin. Honingdassen, wrattenzwijnen en duikertjes zijn hun speelkameraadjes. Ze vinden het doodnormaal om een rivier dagelijks over te moeten steken waar nijpaarden en krokodillen in rondzwemmen. Kamperen is leuk als dat vlakbij een roedel leeuwen is, die met hun nachtelijk gebrul je lichaam laat resoneren.

Uiteraard moeten deze kinderen ook naar school. Dat betekent door de week wonen op een internaat binnen het park en dan met de schoolbus naar de dichtstbijzijnde school buiten het park. Daar komen natuurlijk ook kinderen die niet in het park wonen, maar gewoon in een dorp of kleine stad. Vooral in de uitwerking schoolopdrachten worden de verschillende denkramen van de kinderen die wel of niet in de vrije natuur leven. De onderwijzers geven de kinderen voor hun opdrachten thema’s mee, die echter heel verschillend kunnen worden uitgewerkt.
Verkeersveiligheid (road safety) bijvoorbeeld, als onderwerp voor een tekening. Sommige tekeningen gaan over stoplichten, passerende auto’s, zwalkende fietsen en strenge politieagenten. Andere tonen bijvoorbeeld een gravelweg dwars door de bush-bush. Een eenzame Marula boom is duidelijk zichtbaar langs de kant van de weg. De twee fietsers zijn duidelijk patrouillerende wildwachters. Over hun rechter schouder hebben ze beiden een geweer hangen - als het werkelijk over het thema veiligheid gaat, zijn geweren onontbeerlijk.
Gevraagd om een opstel te schrijven over vrede en harmonie in de natuur, schrijft de dochter van pas geïmmigreerde Nederlanders over de romantiek van zoektochten naar de BIG-5, de oh’s en ah’s en de (bewogen) telelensfoto’s. De dochter van een parkwachter schrijft over een kampeerweekend langs de oevers van een riviertje in het park. Een hyena steelt ‘s nachts dekens en een kookpotje. Overdag halen bavianen het hele kamp overhoop, als de familie even weg is te vissen. Als ze terugkomen blijken de apen uitgebreid te hebben gefeest met het aanwezige voedsel. De resten zijn keurig meegenomen. Misschien bestaat er in de natuur harmonie, besluit zij, maar in ieder geval weinig vrede, en zeker geen wetten en regels.
Tegelijkertijd blijkt dat bezoekerskinderen veel banger in het park zijn, dan de dochters van de parkwachters. Waar bij de een het nachtelijk lachen van hyena’s de een huiverend van angst weg dieper weg doet duiken onder de dekens in het beveiligde vakantiehuis, probeert de ander te raden hoeveel hyena’s er daar buiten rondlopen en of er ook leeuwen in de buurt zijn.
Oh ja, leeuwen, de koningen en koninginnen der dieren. Voor de een zijn dat wezens die je af kunt vinken op je BIG-5 lijst. Voor de ander betekent hun gebrul vlakbij je tent een meerwaarde voor het kampeeruitje.

Neem daarentegen het kind van een parkwachter voor het eerst mee de stad in... Vraag eens wat hij mee maakt, hoe hij alles beleeft... Luister naar de verschillen... Voel het andere denkraam. De werkelijkheid zo anders beleefd.
Werkelijk je paradigma verschuiven, je denkraam vergroten is om als stadsmens bereid te zijn werkelijk door de ogen van wildtuinmens te kijken. Niet alleen te kijken, maar ook te beleven. Zonder dat je jezelf verliest. Benieuwd naar ‘andere’ denkraamverhalen? Ik ken er nog wel een paar...

met dank aan ervaringen in en gesprekken met mensen in het Krugerpark en niet te vergeten Kobie Krüger's "Stories of a Game Ranger's Family'"

Geen opmerkingen:

Een reactie posten